İslam İşbirliği Teşkilatı’na (İİT) üye 57 ülke, geçen yıl helal ekonomi sektörlerinde 63 milyar dolara ulaşan ticaret açığını üyeler arası ticareti geliştirerek kapatmayı amaçlıyor.
İslam Ticareti Geliştirme Merkezi (ICDT) ve Dinar Standard’tan yapılan açıklamaya nazaran, İİT’nin alt kuruluşu olan ICDT tarafından yaptırılan ve ABD merkezli bir araştırma ve danışmanlık firması olan DinarStandard tarafından hazırlanan İİT Helal Ekonomi Raporu 2022, İstanbul’da İİT üyesi ülke bakanlarının katıldığı bir aktiflikte duyuruldu.
İİT Helal İktisat Raporu 2022’ye nazaran, İİT üye devletleri, geçen yıl helal iktisat eserlerinde 275 milyar dolar fiyatında ihracata karşılık 338 milyar dolar ithalat yaptı.
Gerçekleşen 63 milyar dolarlık dış ticaret açığında başı çeken kesimler; besin, hazır giysi, ilaç ve kozmetik oldu. İİT Ticareti Geliştirme Merkezi ise 63 milyar dolarlık ticaret açığını, İslam ülkeleri ortasındaki ticareti daha fazla geliştirerek kapatmayı amaçlayan stratejiler geliştirdi.
İİT helal iktisat ithalatının yüzde 18’i İİT içinden yapılırken, sadece Türkiye, Endonezya ve Malezya, helal ekonomi ürünlerinde ilk 20 ihracatçı arasına girmeyi başardı.
Helal ekonomi ürünlerinde Malezya ve Endonezya ile birlikte 20’den fazla kalemde üretim ve ihracat yapabilme kapasitesine sahip olan 3 ülkeden biri olarak öne çıkan Türkiye’nin, bu açığın kapatılmasında değerli rol oynaması bekleniyor.
Ulusal ekonomik dayanıklılığın inşası için harekete geçirilebilir stratejiler ortasında helal üretimin yerelleştirilmesi ve hızlandırıcı programların başlatılması yer alıyor. İİT içi iş birliği, ekonomik iştirakler kurmayı ve helal belgelendirmeyi kolaylaştırmayı gerektiriyor.
Araştırma ve yenilik, gelişen teknolojilere ve kapasite geliştirmeye odaklanıyor. Helal iktisadın tanıtımı ve farkındalığı, KOBİ’lerin desteklenmesini ve ticari fuarların düzenlenmesini içeriyor.
Yatırım çekme ve kolaylaştırma, yatırım promosyon ajanslarının ve paydaş iş birliklerinin kurulmasını içeriyor.
Rapor ayrıyeten, kesim paydaşları ve yatırımcılar için dala özel stratejik ve taktiksel tavsiyeler içeriyor.
Tüketiciler, hazır giyside 239 milyar dolar harcama yaptı
İİT Helal İktisat Raporu 2022’ye nazaran, Müslüman ülkelerindeki tüketiciler tarafından besine yapılan harcamalar geçen yıl 1,07 trilyon dolara ulaşırken, bu sayının 2026 yılına kadar 1,5 trilyon dolara çıkması bekleniyor. Bu büyüme, İİT ülkeleri ortasında üretim, yatırım ve ihracatta güçlü bir fırsat penceresi sunuyor. Sağlıklı, helal ve organik besin eserlerinde yüksek bir tüketici talebi bulunuyor.
İİT ülkeleri besin, ilaç ve kozmetik bölümlerinde ithalata bağımlı durumda. İİT ülkeleri, 2021’de kozmetikte 13,65 milyar dolar ithalat yaparken, sadece 4,4 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi.
Rapora göre, Endonezya, kokulu ürünlerin yüzde 12’sini ABD’den ithal ediyor. Ancak aynı ihtiyacını diğer bir İİT üye devleti olan Mısır’dan karşılayabilir.
İİT’nin kozmetik harcaması 2021’de 47 milyar dolar olurken, bu sayının 2026’da 69 miyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.
İslam ülkeleri, ilaçta 2021’de toplam 56,93 milyar dolar ithalata karşılık yalnızca 5,31 milyar dolar kıymetinde ihracat gerçekleştirdi. İlaçta negatif ticaret istikrarı 51,62 milyar dolar oldu. Bu, son 5 yılın en yüksek net ithalatına denk geldi. Bununla birlikte İİT ülkelerinin mahallî aşı geliştirme ve lokal ilaç üretiminde kendilerini geliştirmeye başladıkları gözlemleniyor.
İİT üyesi ülkeler, hazır giysi ve ayakkabı bölümlerinde geçen yıl 101,94 milyar dolar kıymetinde ihracata karşılık 34,96 milyar dolar ithalat yaptı. 66,98 dolar meblağında müspet bir ticaret istikrarı oluştu.
İİT üye devletleri, hazır giyside başka üyelerden eser tedarik edebilir.
Rapora nazaran, Suudi Arabistan tişörtlerin yüzde 12’sini Hindistan’dan ithal ediyor. Bunlar, alternatif olarak Bangladeş’ten temin edebilir.
İİT bölgesinde yaşayan tüketiciler, 2021’de hazır giyimde 239 milyar dolar harcama yaptı. Bu harcamaların 2026 yılına kadar 361 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
İslami finansın 2025 yılına kadar 4,82 trilyon dolara ulaşacağı öngörülüyor
İİT ülkelerindeki İslami finans varlıkları 2020’de 3,32 trilyon dolar pahasında bulunuyordu. Bu büyüklüğün yıllık yüzde 7,8 büyüme ile 2025 yılına kadar 4,82 trilyon dolara ulaşacağı varsayım ediliyor.
Seyahat, Kovid-19 salgınından en çok etkilenen bölümlerden biri olurken, İİT hükümetleri, turizm dalını canlandırmak için turizm şirketlerine takviye vermeye başladı.
Bu ortada, yatırımlar açısından İKT üyesi devletler, helal iktisadın 8 kesiminde toplam 180 yatırım aldı ve 2021’de 7,9 milyar dolar değerinde yatırım gerçekleşti.
İİT Helal Ekonomi Ticaret ve Yatırım Endeksi
Rapor, İKT üyesi ülkelerin helalle ilgili sektörlerdeki küresel ve İİT içi ticari faaliyetlerini, ayrıca ülkenin yatırımcılar için çekiciliğini sıralayan İİT Helal Ekonomi Ticaret ve Yatırım Endeksi’ni de içeriyor.
Endeks, İslami iktisadın 8 bölümünün her biri için 5 bileşen halinde düzenlenmiş 61 ölçütten oluşuyor.
Endekste birinci 5 sırada yer alan ülkeler Malezya, BAE, Suudi Arabistan, Türkiye ve Bahreyn olarak belirlendi.
“40 yıldır helal ekonomi ürün ve hizmetlerini teşvik ediyoruz”
Açıklamada görüşlerine yer verilen ICDT Genel Yöneticisi Latifa El Bouabdellaoui, ICDT’nin, yaklaşık 40 yıldır helal ekonomi ürün ve hizmetlerini teşvik ederek, üye devletler arasında ortaklıklar ve stratejik ittifaklar geliştirerek, İİT içi arz ve talep hakkında bilgi yaymaya yardımcı olarak İİT ülkeleri arasındaki ticareti ve yatırımları kolaylaştırmak için çaba gösterdiğini belirtti.
Bouabdellaoui, “Bu raporla İİT ülkelerine uyumlu hareket etmeleri, kapsayıcı büyümeyi teşvik etmeleri ve İİT’nin helal ticaret ve yatırım ekosistemindeki hissesini artırmaları için ilham vermeyi ve güçlendirmeyi amaçlıyoruz” ifadesini kullandı.
DinarStandard’ın Yönetici Ortağı Rafi-uddin Shikoh ise şunları kaydetti: “2022 yıllık İİT Helal İktisat Raporu, İKT organları ve üye devletlerin keşfetmesi ve uygulaması için 5 stratejik kategoride gruplandırılmış 20 harekete geçirilebilir strateji belirliyor. Bu kategoriler; ulusal ekonomik dayanıklılık oluşturma, İİT içi iş birliği, helal iktisadın teşviki, helal kesimlerde farkındalık oluşturma, yatırım çekme ve yatırımları kolaylaştırmadır.”
